Karaciğerde Yağlanma ve Yağlı Karaciğer Hastalığı
Karaciğerde Yağlanma ve Yağlı Karaciğer Hastalığı Karaciğer bir miktar yağ bulunması normaldir ve bir semptoma yol açmaz.Yağlı karaciğer hastalığında ise karaciğer hücrelerinde aşırı yağ depolanması ile karakterlidir. Bu durum aşırı alkol tüketimine bağlı yada alkole bağlı olmayan olmak üzere iki tiptir. Her iki durumda da, bu hastalarda karaciğerde aşırı yağ depolanması iltihabi bir reaksiyona yol açarsa buna steatohepatit denir. Karaciğerde steatohepatit gelişimi karaciğerde devam eden iltihabi reaksiyona bağlı aynen iyileşen bir yara dokusunda görüldüğü gibi nedbeleşmeye yol açar. Karaciğerin yapısı bozularak sertleşir ve bu durum siroz hastalığına ilerleyebilir. Siroz hastalarında beklenen ciddi bir komplikasyonda karaciğer kanseri gelişme riskinin artmasıdır.
Tıbbi araştırmalar, insulin direnciyle yağlı karaciğer hastalığı arasında ilişki olduğunu göstermiştir. Burada, vücut yeterli insulin salgılasa dahi organlar bunu kullanamaz ve glukoz (ana kan şekeri) birikimi olur ve metabolize edilemeyen fazla glukozda yağa çevrilerek depolanır.
Karaciğer Yağlanması Nedenleri
DİET
Aşırı alkol tüketimi.
HASTALIKLAR
Diyabet (Şeker)
Obezite
Hepatit C
Wilson Hastalığı
TIBBİ DURUMLAR
Hızlı kilo kaybı.
Yetersiz-dengesiz beslenme.
Kalıtsal hastalıklar
İlaçlar
Yağlı karaciğer hastalığı nasıl anlaşılır ?
Yağlı karaciğer hastalarının çoğunluğunda belirgin şikayet saptanmaz. Karaciğerde aşırı yağlanmaya bağlı iltihap gelişimi steatohepatit denilen tabloya yol açarsa hastada şikayetler başlar.
Başlangıç semptomları spesifik değildir, sık olarak;
Halsizlik
Yorgunluk
Karnın sağ üst tarafında dolgunluk ve ağrı
Görülebilir ve iltihabi hastalık sinsice ilerler.
Bu hastalarda ileri dönemde karaciğer sirozu gelişebilir.
Karaciğer sirozu gelişen hastalarda görülebilen durumlar;
Sarılık (gözlerin beyaz kısımlarının ve cildin sararması)
Karında sıvı toplanması (asit),
El ve ayaklarda şişkinlik
Çabuk yorulma ve kolay yaralanma, morarma
İleri dönemde; şuur bulanıklığı, uykulu hal ve karaciğer komasıdır.
Doktora ne zaman başvurulmalı?
Aşırı halsizlik, yorgunluk, sarılık, karında şişkinlik, vücutta çok kolay morluk oluşması gibi şikayetleri olan hastaların ileri tetkik için doktora başvurması gerekir
Bu şikayetler mutlaka karaciğer yağlanması yada siroz hastalığından kaynaklanmaz.
Ayırıcı tanı için ileri tetkikler yapılarak bu durumlar başka hastalıklardan ayrılabilir.
Yağlı karaciğer hastalığında hangi ileri tetkikler gerekir?
Uzman doktor değerlendirmesi :
Yağlı karaciğer hastalığı düşünüldüğünde doktorunuz sebep olan nedenler ve risk faktörlerini bulmaya çalışacaktır.
Burada başlıca;
Alkol kullanımı
İlaçlar
Geçirdiğiniz hastalıklar (özellikle viral hepatitler A, B, C)
Diyabet
Ve diğer ilgili durumlar size sorulur.
Fizik Muayene de hastada :
Karaciğerde büyüme,
Sarılık
Kas erimesi
Cilt damarlarında örümcek ağı gibi görünümler
Değerlendirilir.
KARACİĞER BİYOPSİSİ
özel bir biyopsi iğnesi vasıtasıyla karın duvarından girilerek karaciğerden bir miktar doku alınması ve bunun mikroskop altında değerlendirilmesi ile olur. Karaciğerde yağlanmanın değerlendirilmesinde altın standart tetkiktir.
İleri test ve tetkikler
Kan testleri
Karaciğer yağlanması ve bunun ayırıcı tanısı için bir dizi detaylı tetkik gerekir. Bunlardan başlıcaları:
Karaciğer fonksiyon testleri
Transaminazlar (AST, ALT)
Bilirubin
Alkalen fosfataz ve GGT
Kan Şekeri ve Kan Yağları
Kolesterol ve trigliseridler
Glukoz
Radyolojik tetkikler
Ultrasonografikaraciğer yağlanmasını değerlendirmede önemli başlangıç tetkiklerindendir. Ucuz ve kolay ulaşılabilir tetkik olma avantajı vardır ancak değerlendirmesi deneyim gerektirir.
Bilgisayarlı tomografi ve Magnetik rezonans tetkikleri ise ileri testler olup karaciğer yapısının detaylı incelenmesini sağlarlar.
YAĞLI KARACİĞER HASTALIĞI NE SIKLIKTA GÖRÜLÜR ve HANGİ DURUMLAR EŞLİK EDER
Ülkemizde, toplumda yağlı karaciğer hastalığının sıklığının -25 civarında olduğu tahmin edilmektedir.
Karaciğerde yağlanması olanların %80'inde hiçbir ciddi sağlık sorunu gelişmediğini bilmekteyiz. Ancak olguların -20'sinde hastalığın ciddi formu olan alkole bağlı olmayan karaciğer iltihabı (NASH) gelişebilir.
Bu hastaların
%70 den fazlası obezdir.
%75 şeker hastalığı görülebilir
%50 sinde kolesterol yüksekliği görülebilir.
YAĞLI KARACİĞER HASTALIĞININDOĞAL SEYRİ NEDİR, NE GİBİ KOMPLİKASYONLARA YOL AÇABİLİR.
Yağlı karaciğer hastalığı, NASH yani alkole bağlı olmayan karaciğer iltihabına yol açarsa karaciğerde devamlı ve tekrar eden iltihabi reaksiyona bağlı geri dönüşsüz karaciğer yapı fonksiyonlarının bozulmasıyla karakterize, karaciğer sirozuna neden olabilir.
Bu noktadan sonra hayatı tehdit eden komplikasyonlar gelişme riski artar
Bu hastalarda karaciğer sirozunu takip eden ve ölümcül sonuçları olan karaciğer kanseri (hepatosellüler kanser, HCC) gelişimi, hastalığın ancak erken evrede tespiti ve karaciğer nakli ile tedavisini gerektiren oldukça ciddi bir tıbbi duruma yol açar.
KARACİĞER SİROZU
Karaciğerde iltihabi hücre infiltrasyonu,bağ dokusu gelişimi ve rejenerasyon nodülleri ile karakterize yaygın ve kronik bir hastalıktır.
Siroz, karaciğerin yapı ve organizasyonunun bozulduğu, işlev göremez veya çok az işlev görebildiği bir hastalıktır. Siroz hastalarında aşağıdaki komplikasyonların geliştiği durumlara dekompanse karaciğer sirozu denir.
Sarılık ve kaşıntı
Varis kanamaları
Asit ve peritonit
Karaciğer koması (şuur kaybı)
Karaciğer kanseri
Dekompanse karaciğer sirozu hastalarının vakit geçirmeden bir karaciğer nakli merkezine başvurmaları ve nakil için gerekli tetkiklerin yapılması çok önemlidir.
YAĞLI KARACİĞER HASTALIĞININ İZLEM VE TEDAVİSİ NASIL YAPILIR?
Amerikan karaciğer çalışmaları derneği* yağlı karaciğer hastalığı izlem ve tedavisinde aşağıdaki önerilerde bulunmaktadır.
Fiziksel aktivitenin arttırılması ve düşük kalorili diyetle beraber kilo kaybı karaciğerdeki yağlanmayı azaltır.
Bunun için vücüt ağırlığının en az %5 ini vermek gerekir. Karaciğerdeki iltihabın gerilemesi içinse vücüt ağırlığının en az 510 unu vermek gerekir.
Alkole bağlı olmayan karaciğer iltihabı (NASH) olan hastalarda günlük 800IU E Vitamini tedavide faydası gösterilmiştir. Şeker hastalığı olanlarda bu tedavi önerilmez.
Omega-3 yağ asitleri (Balık yağında bulunur), kan yağları yüksek (trigliserid) hastalarda tedavide kullanılabilir.
Bu hastalar düzenli ve çok miktarda alkol tüketmemelidirler.
Alkole bağlı olmayan karaciğer iltihabı (NASH) olan hastalar karaciğer kanseri gelişimi riski açısından düzenli olarak kontrol edilmelidirler.
Alkole bağlı olmayan karaciğer iltihabı (NASH) olan hastalar varis kanaması gelişimi açısından düzenli olarak endoskopiyle kontrol edilmelidirler.
Hozzászólások