Karaciğer de bir miktar yağ bulunması normaldir ve bir şikayete yol açmaz. Yağlı karaciğer hastalığında ise karaciğer hücrelerinde aşırı yağ depolanması ile karakterlidir.
Bu durum aşırı alkol tüketimine bağlı yada alkole bağlı olmayan olmak üzere iki tiptir. Her iki durumda da, bu hastalarda karaciğerde aşırı yağ depolanması iltihabi bir reaksiyona yol açarsa buna steatohepatit denir. Karaciğerde steatohepatit gelişimi karaciğerde devam eden iltihabi reaksiyona bağlı aynen iyileşen bir yara dokusunda görüldüğü gibi nedbeleşmeye yol açar. Karaciğerin yapısı bozularak sertleşir ve bu durum siroz hastalığına ilerleyebilir. Siroz hastalarında beklenen ciddi bir komplikasyonda karaciğer kanseri gelişme riskinin artmasıdır. Tıbbi araştırmalar, insulin direnciyle yağlı karaciğer hastalığı arasında ilişki olduğunu göstermiştir. Burada, vücut yeterli insulin salgılasa dahi organlar bunu kullanamaz ve glukoz (kan şekeri) birikimi olur ve metabolize edilemeyen fazla glukozda yağa çevrilerek depolanır.
Yağlı karaciğer hastalığı nasıl anlaşılır...
Yağlı karaciğer hastalarının çoğunluğunda belirgin şikayet saptanmaz. Karaciğerde aşırı yağlanmaya bağlı iltihap gelişimi steatohepatit denilen tabloya yol açarsa hastada şikayetler başlar. Başlangıç bulguları genel olarak halsizlik, yorgunluk, karnın sağ üst tarafında dolgunluk ve ağrı görülebilir ve iltihabi hastalık sinsice ilerler. Bu hastalarda ileri dönemde karaciğer sirozu gelişebilir. Karaciğer sirozu gelişen hastalarda görülebilen durumlar ise; sarılık (gözlerin beyaz kısımlarının ve cildin sararması), karında sıvı toplanması (asit), el ve ayaklarda şişkinlik, çabuk yorulma ve kolay yaralanma, morarma, ileri dönemde; şuur bulanıklığı, uykulu hal ve karaciğer komasıdır.
Doktora ne zaman başvurmalı...
Aşırı halsizlik, yorgunluk, sarılık, karında şişkinlik, vücutta çok kolay morluk oluşması gibi şikayetleri olan hastaların ileri tetkik için doktora başvurması gerekir. Bu şikayetler mutla kakaraciğer yağlanması yada siroz hastalığından kaynaklanmaz. Ayırıcı tanı için ileri tetkikler yapılarak bu durumlar başka hastalıklardan ayrılabilir.
Yağlı karaciğer teşhisinde hangi tetkikler...
Uzman doktor değerlendirmesinde yağlı karaciğer hastalığı düşünüldüğünde doktorunuz sebep olan nedenler ve risk faktörlerini bulmaya çalışacaktır. Burada başlıca; alkol kullanımı, ilaçlar, geçirdiğiniz hastalıklar (özellikle viral hepatitler A, B, C), diyabet ve diğer ilgili durumlar sorgulanır. Fizik muayene de karaciğer de büyüme, sarılık, kas erimesi, saçlarda incelme, cilt damarlarında örümcek ağı gibi görünümler, dalak büyümesi olup olmadığı değerlendirilir. İleri test ve tetkikler olarak; kan testleri, karaciğer yağlanması ve bunun ayırıcı tanısı için bir dizi detaylı tetkik gerekir. Bunlardan başlıcaları karaciğer fonksiyon testleri, transaminazlar (AST, ALT), bilirubin , alkalen fosfataz ve GGT, kan şekeri ve kan yağları, glukoz, kolesterol ve trigliserid düzeyleri incelenir. Radyolojik tetkikler olarak; ultrasonografi karaciğer yağlanmasını değerlendirmede önemli başlangıç tetkiklerindendir. Ucuz ve kolay ulaşılabilir tetkik olma avantajı vardır, ancak değerlendirmesi deneyim gerektirir. Bilgisayarlı tomografi ve magnetik rezonans tetkikleri ise ileri testler olup karaciğer yapısının detaylı incelenmesini sağlarlar.
Yağlı karaciğer hastalığında sıklık ve eşlik eden durumlar...
Ülkemizde toplumda yağlı karaciğer hastalığının sıklığının -25 civarında olduğu tahmin edilmektedir. Karaciğerde yağlanması olanların